نظریه عمومی مسئولیت مدنی

سخن ناشر
فهرست اجمالی مطالب
دیباچه
مقدمه
فصل اول: بحران مسئولیت مدنی در ایران
1- بررسی داده‌های آماری ایراد خسارت در کشور
2- نقد نحوه رویکرد و عملکرد بازیگران اصلی حقوق در ایران به موضوعات مسئولیت مدنی
الف ـ رویکرد حاکم بر دکترین (تحقیقات و آموزش‌های حقوقی)
ب ـ رویکرد و منش قانون‌گذاری
ج ـ رویه حاکم در دنیای عمل حقوقی: عملکرد قضات
3- لزوم تغییر نگاه حقوقی به مسائل مسئولیت مدنی و اتخاذ راهی نو در رویکرد و عمل
الف ـ تغییر نگاه و رویکرد به موضوعات حقوقی نزد دکترین
ب ـ رویکرد و عملکرد قانون‌گذار
ج ـ نگاه و عملکرد قضات
فصل دوم: مفهوم و منطق واحد یا متکثر مسئولیت مدنی
1- تعریف مسئولیت مدنی
2- وحدت یا تکثر مسئولیت مدنی در حقوق ایران
3- ایرادات ناشی از نظریه وحدت منطق مسئولیت مدنی در حقوق ایران
4- تکثر منطق و قواعد حاکم بر حقوق مسئولیت مدنی ایران
الف ـ ایراد خسارت مالی مبتنی بر قاعده اتلاف
ب ـ عدم‌النفع و خسارات صرفاً پولی و اقتصادی
ج ـ خسارت جانی
د ـ خسارت معنوی
ه ـ تصرف در حق موجب خسارت دیگر صاحبان حقوق
و ـ غصب
ط ـ لحاظ مفهومی کلی برای مسئولیت مدنی و تفکیک آن از دیگر حوزه‌های مسئولیت
1- مفهوم مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری
2- مفهوم مسئولیت مدنی و مسئولیت قراردادی
فصل سوم: مسئولیت مدنی (قهری) و مسئولیت قراردادی
1- تفاوت‌های اساسی مسئولیت قهری و قراردادی
الف ـ تفاوت مفهوم و منطق مسئولیت قهری و قراردادی
ب ـ تفاوت دامنه و خسارت موضوع مسئولیت
ج ـ تفاوت در شرایط ایجاد مسئولیت
د ـ تفاوت در آثار مسئولیت
2- رابطه مسئولیت قهری و قراردادی
الف ـ زمینه تردید در اعمال مسئولیت قهری یا قراردادی
ب ـ اجرای قرارداد موضوعیت خاصی ندارد و ایراد خسارت زمینه عمومی مسئولیت قهری است
ج ـ اعمال قواعد مسئولیت قراردادی به لحاظ وجود توافقات قراردادی راجع به شرایط و آثار مسئولیت
فصل چهارم: کارکرد مسئولیت مدنی
1- جبران خسارت و بازدارندگی از رفتار زیان‌بار
2- نهادهای حقوقی رقیب دارای کارکردی مشابه مسئولیت مدنی
الف ـ مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری
ب ـ مسئولیت مدنی و مقررات کنترل رفتاری (تنظیم‌گری)
ج ـ بیمه و مسئولیت مدنی
اول ـ ویژگی‌های بیمه و مسئولیت مدنی در جبران خسارت
دوم ـ تأثیر متفاوت بیمه و مسئولیت مدنی در بازدارندگی از رفتار زیان‌بار
سوم ـ جایگزینی مسئولیت مدنی با روش‌های اجتماعی جبران خسارت
فصل پنجم: مبنای مسئولیت مدنی
1- مبنای اصلی مسئولیت مدنی: تقصیر یا مسئولیت مطلق
2- تفاوت‌های عملی لحاظ مبانی مختلف در ایجاد مسئولیت مدنی
3- تحلیل اقتصادی مبنای مسئولیت مدنی
الف ـ فرض حادثه یکجانبه
ب ـ فرض حادثه با تأثیر دوجانبه رفتاری
ج ـ ملاحظات تعیین‌کننده در لحاظ مبنای تقصیر یا مسئولیت مطلق
4- مبنای مسئولیت مدنی در حقوق ایران
الف ـ مبنای مسئولیت مدنی مطابق قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی
ب ـ مبنای مسئولیت در قانون مسئولیت مدنی 1339
ج ـ مبنای حاکم بر حقوق کنونی ایران و مبنای مطلوب مسئولیت مدنی
د ـ تعدیل مبنای مسئولیت در زمینه‌های مختلف ایراد خسارت
اول ـ تعیین مبنای مسئولیت بر اساس طبیعت خسارت و حقوق مورد حمایت
دوم ـ تعیین مبنای مسئولیت به لحاظ زمینه فعالیت موجب خسارت
فصل ششم: حوزه سیاست‌گذاری و تکیه به قضاوت عرفی در تعیین شرایط مسئولیت مدنی
1- نقش عرف و سیاست‌گذاری حقوقی در تعیین ضرر قابل جبران
2- نقش عرف و سیاست‌گذاری حقوقی در تعیین شرایط فعل زیان‌بار
3- تبعیت رابطه سببیت از قضاوت عرفی: دروازه‌ای برای تحول حقوق مسئولیت مدنی و انطباق با نیازها و انتظارات روز
الف ـ قاعده مقابله به خسارت
ب ـ مسئولیت تولیدکننده در مورد خسارات ناشی از کالای معیوب
ج ـ مسئولیت دولت
د ـ شناخت مسئولیت تضامنی
فهرست منابع